Osmanlı Devleti, Akşehir’i ülkesine kattığı yıllarda Akşehir’in
bütün mahalleleri dolaşılarak aile reisleri kayıt altına alındı. Bu ailelerin
verebilecekleri vergi oranları belirlendi. “Mufassal Defter” olarak tabir
edilen bu defterde Akşehir’de pek çok ailenin reisi kadınlar olarak kayıt
edilmiştir. Çoğu bive yani dul olan bu kadınların ailelerinin geçimlerini
sağlayabilecek işler yaptıkları ve devlete vergi ödedikleri yazılmıştır. İşte
Akşehir’in mahalle mahalle aile reisleri olan Akşehirli hatunları:
1-Mahalle-i Hoca Ommar: Bu mahallede Halis Hatun, Gömçe Hatun, Aişe
Hatun, Şamlu Kızı Aişe, Kadem Hatun, Melek Hatun, Doymuş Hatun, Çelik
Hatun adlı kadınlar aile reisleri idi. bunlardan altısı dul olmak üzere sekiz
kadın bu mahallede aile reisi idiler.
2- Kileci Mescidi Mahallesi: Mahallede Gül Paşa Hatun,
Dura Hatun adlı kadınlar aile reisi idiler. Kayıtlara göre bu
iki dul kadın ailelerinin geçimini sağlıyorlardı.
3-Tercüman Mahallesi: Bu mahallede İzzet Hatun adlı dul
bir kadın ailesinin geçimini sağlayacak işler yaparak vergisini ödüyordu.
4-Bezirhane Mahallesi: Mahallede Er Hondi Hatun, Cihan Melek
Hatun, Paşa Hatun olmak üzere üç dul kadın vergisini vererek aile reisi olarak
kayıt edilmişlerdir.
5-Ali Keke Mescidi Mahallesi: Mahallede Benefşe Hatun, Dura Paşa
Hatun, Melek Hatun, Sara Hatun, isimli kadınlar aile reisi olarak kayıt altıma
alınmışlardı.
6-Kadı Kemaleddin Mahallesi: Mahallede Ulu Hatun adlı bir kadın
aile reisi idi.
7-Hacı
Kuşi Mahallesi: Bu Mahallede Şahin Hatun adlı bir dul hatun aile
reisi olarak vergisini veriyordu.
8-Meydan
Mahallesi: Mahallede Halis Hatun, Hondi Hatun, Gül Paşa Hatun, Satı
Hatun, Zahide Hatun, olmak üzere geçimini sağlayan ve vergisini veren dul kadın
ev reisleri vardı.
9-Bezci Mahallesi: Er Hondi Hatun isimli dul bayan bu
mahallede ailesini geçindiren bir aile reisi idi.
10-Canbaz Mahallesi: Has Paşa Hatun, Kiçi Hatun adlı kadınlar
Canbaz Mahallesinin vergisini veren aile reisleri idi.
11-İmaret Mahallesi: Hondi Hatun, Aişe Hatun, Lütuf Şir
Hatun, Delü Fatıma adlı dul kadınlar bu mahallede aile reisleri
olarak kayıt edilmişlerdir.
12-Serkiz Mahallesi: Bu mahallede Saliha Hatun, Kutlu Melek
Hatun, Armağan olmak üzere üç hane reisi dul kadın bulunmaktaydı.
13- Ahi Mahmud Mahallesi: Aslı Hatun, Aişe Hatun, Kadem Hatun bu
mahalenin vergilerini veren aile reisi kadınları idi.
14-Balık Pazarı Mahallesi: Kutlu Hatun, Zeliha Hatun, Davut
Kızı olan Hatun, Kuma Melek Hatun, Yaz Hatun, Hadice Hatun olmak üzere beşi dul
biri evli 6 kadın olmak üzere bu mahallede ailesini geçindirerek vergi veren ev
reisleri idi.
15-Namazgah Mahallesi: Bu mahallede Gevher Hatun, Hadice Hatun,
Rabia Hatun, Dura Hatun, Kutlu Melek Hatun adlarındaki kadınlar ev reisi olarak
kayıt adlına alınmışlardı.
16-Çaylu Mahallesi: Muhtereme Hanım bu
mahallede evini geçindirebilen bir ev reisi idi.
17-Seydi Mahmud Hayran Mahallesi: Hacı Hatun, Dura Melek
Hatun, Rana Hatun mahallenin vergi veren üç aile reisi kadınları
idi.
18-Yağdan Mahallesi: Mahallede yaşayan aile reisleri içerisinde
Güllü Hatun, Alem Hatun, Melek Hatun adlı kadınlar vardı.
19-İbrahim Varsak Mahallesi: Muhbibe Hatun mahallenin tek kadın aile
reisi idi.
20-Altun Kalem Mahallesi: Bu mahallede geçimini sağlayabilecek
kadar geliri olan Hadice Hatun, Uslu Hatun, Yusuf Kızı olan Hatun olmak üzere
üç aile reisi dul kadın vardı.
21-Arif oğlu Mahallesi: Hadice Hatun, Aişe Hatun, Cüneyt Kızı
olan Hatun adlı kadınlar bu mahallede hane reisleri idi.
22-Medrese Mahallesi: Efendire Hatun burada geçimini
sağlayarak devlete vergisini ödeyen bir dul kadın idi.
23-Kürt Mahallesi: Mahallede Paşa Melek Hatun ev reisi
olarak kayıt altına alınmıştı.
24-Kızılca Köy Mahallesi: Bu mahallede Mahdume Hatun, Fatıma
Hatun ve Şah Paşa Hatun olmak üzere üç dul kadın aile reisliği yapmaktaydı.
25-İki Kapu Mahallesi: Nur Hatun, Saadet Hatun ve Aişe Hatun
olmak üzere burada üç dul kadın aile reisliğini üstlenmişti
26-Küzurlar Mahallesi: 20 hane olan bu mahallede bir hanenin
reisi dul bir kadın olan Tura Paşa Hatun idi.
27-Ahi Yadigar Mahallesi: Mahallede Saadet Hatun, Pin Hatun, Tamam
Hatun, Ulu Paşa Hatun adlı dul kadınlar geçimini sağlayarak vergi verebilen
aile reisleri idi.
28-Celal Oğlu Mahallesi: Şah Paşa Hatun’un burada ev reisliği
yaptığı kayıt altına alınmıştır.
29-Hacı Kayan Mahallesi: Bu Mahallede Mazule Hatun ve Aişe
Hatun olmak üzere iki dul kadın vergisini vererek ev reisliği yapıyordu.
30-Kazancı oğlu Mahallesi: Can Hatun, Hadice Hatun, Paşa Hatun,
Kiçi Hatun adlı kadınlar hane reisi olarak evlerinin geçimlerini sağlıyorlardı.
31-Gurgin Mahallesi: Mahallede Kiçi Hatun ve Doydu Hatun
vergilerini vererek evlerini geçindiren iki dul kadın olarak ev
reisliği yapıyorlardı.
32-Ahi Celal Mahallesi: Aişe Hatun, ve Cariye Hatun
adlı dul kadınlar ev reisi olarak kayıt altına alınmışlardı.
33-;Cerrah oğlu Mahallesi: Mahallede Fatıma Hatun
ve Aişe Hatun olmak üzere iki kadın aile reisi mevcuttu.
O devirde Akşehir’de en çok kullanılan kadın adının Melek olduğunu
görüyoruz. Yine Peygamberimizin(S.A.V) eşi olan Aişe adı da çok
kullanılanlardandı. Yine o devirde Kiçi, Mazule, Cariye gibi farklı
isimlere de rastlanmaktaydı.