OSMANLI FETHETTİĞİNDE ENGİLLİ’DE KİMLER YAŞIYORDU

1466 Tarihli Akşehir Mufassal Defteri kayıtlarına göre;  Akşehir’e bağlı Engilli Köyü 6 Mayıs 1466 tarihinde Makedonya’da yer alan Ohri şehrinde oturan Bosna kapıkulu askerleri komutanı Şahin’in mülkü idi. Ohri 1395 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmıştı. Bu kayıtta köyün vergisini toplama görevi Acemî Yusuf yani İranlı Yusuf’a verilmişti.

1466 yılı kayıtlarına göre Engilli Köyü’nde yaşayan ailelerin reisleri şunlardı:

1- Hıdır oğlu Oğul Beyi: Tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Ayrıca köyde arıcılık yapmakta idi.

2-Bu Oğul Beyi’nin oğlu Hıdır Balı:  Köyde hiç toprağı yoktu. Arıcılıktan bal satarak geçimini sağlıyordu.

3-Gül Beyi oğlu Sadeddin:  Tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Yani yaklaşık 18 akçe vergi ödüyordu. Babası gül yetiştirerek geçimini sağlıyordu.

4- Hoca oğlu Dağ Beyi: Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Yani yaklaşık 18 akçe vergi ödüyordu.

5- Bu Dağ Beyi’nin oğlu Hoca: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken henüz evlenmemişti.

 6- Diğer bir oğlu Hacı İbrahim: Dağ Beyi’nin oğlu olan Hacı İbrahim diğer kardeşi gibi bu tarihte evlenmemişti.

7- Çandır Yusuf:  Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Keçe işleri yaparak geçimini sağlıyordu.

8- Kani Osman:  Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Hayat karşısında kanaatkâr bir insandı.

9- Balaban oğlu Ali:  Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Köyde yırtıcı kuşlar besliyorlardı.

 10-Şahin oğlu Nebi: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti. Hiç toprağı yoktu.

11-. Hüseyin oğlu Mustafa:  Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu.

12-Bu Mustafa’nın kardeşi Ahmet: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi.

13- Mustafa oğlu Sevindik: Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu.

14- Halil oğlu Durmuş: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi

 15-Bu Durmuş’un oğlu Yakup: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyor ve henüz evlenmemişti..

16-Bir diğer oğlu Hacı Mahmut: Bu tarihte toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyor ve henüz evlenmemişti.

17- Minnet oğlu Mustafa: Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu

18- Bu Mustafa’nın kardeşi Hacı: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken o  tarihte henüz evlenmemişti.

19-Hamza oğlu Ali Paşa: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken o tarihte henüz evlenmemişti.

20- Ali oğlu Yahya: Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu

21- Bu Yahya’nın oğlu Halil: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyor ve henüz evlenmemişti..

22- Bu Yahya’nın  diğer oğlu Hacı: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyor ve henüz evlenmemişti..

 23-Mısri oğlu İvaz: Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu. Mısır’dan Anadolu topraklarına göç etmiş bir Arap aileydi

24- Bu İvaz’ın oğlu Yusuf: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyor ve henüz evlenmemişti..

25-Hamza oğlu Aykud: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyor ve henüz evlenmemişti.

26-Cüllah: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi. Dokumacılık yaparak geçimini sağladığı için adı unutulmuş ve yaptığı işle çağırılmaya başlanmıştır.

27 Mustafa oğlu Oruç: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi.

28-Durmuş oğlu Hacı Bayram: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi. Kutsal topraklara giderek hacı olmuştu.

29- Çond oğlu Bayram: Ailesinin tarımda koşum gücü için tek bir öküze sahip olunan toprakları vardı ve yarı çiftçi vergisi veriyordu.

30-: Hacı oğlu Mahmud: Bu kişi en az bir çiftlik genişliğindeki toprağı ekip biçerek yılda bir kez toprak vergisi vermekte idi.

31-Kabak Mustafa: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenmişti ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi. Babasının tarlasında kabak yetiştiriyordu.

32-Mehmet Fakih: Engilli köyünün imamı idi. Köyde hiç toprağı yoktu ve Bennak denilen vergiyi ödemekte idi. Dini konularda kendini yetiştirmiş bir kişi idi.

33-Kara Ali oğlu Teberrük: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken henüz evlenmemişti  

34-Bu Teberrük’ün kardeşi Cafer: Toprak sahibi olan babasının yanında yaşıyordu ve henüz evlenmemişti.

Toplam 7 haneden yekûn olarak 252 Akçe alınmaktaydı. Toprak sahibi olan babasının yanında yaşarken evlenen ve bennek vergisi veren dokuz kişiden 72 akçe alınmaktaydı.  Köyde babası ile birlikte yaşayan ve bekar olan 12 erkek mevcuttu. 1466 yılında önceden düşünülmeyen masrafları karşılık olmak üzere tevzi defterleri ile 34 kişiden 340 akçe tahsil edildi.

Buğday vergisi olarak 11 müdd (bir müdd, iki avuç dolusuna eşit idi) alınan vergi 440 akçe idi. Engilli Köyünün zirai mahsullerinden 10 müdd’den alınan vergi 250 akçe kadardı. Köyün bağlarından 500 akçe vergi alınıyordu. Köyde var olan bostan bahçelerinin sahipleri 45 akçe vergi veriyorlardı. Osmanlılarda emir, vezir gibi rütbe sahiplerinin elde ettikleri toprak ürünlerinden alınan ek vergi olarak 2,5 müdd karşılığında 100 akçe veriyorlardı. Ayrıca zirai mahsullerinden 2,5 müdd karşılığında 62,5 akçe alıyorlardı.

 Engilli köyünde 1466 tarihinde üç değirmen bulunmaktaydı. Bunlardan iki buçuğu köyün tımar sahiplerine ait idi. Sadece bir değirmenin yarısı kararlaştırılmış vakıflardan olan Seydi Mahmut Tekkesi vakfına ait idi. Bu değirmenlerden tımar sahipleri 2,5 müdd karşılığında 80 akçe ve yine 2,5 müdd karşılığında 61,5 akçe öşr vergisi alıyorlardı. Vakfın payı ise 0,5 müdd karşılığında 32,5 akçe idi.

             

Bütün bunlar toplandığında yekun olarak 2155 akçe tutmaktaydı.  Yapılan hesap sonucu kalan 170 akçe idi.

Kaynaklar: 1-Osmanlıca- Türkçe sözlük,

2- Erdoğru, Mehmet Akif (2015) 1466 tarihli Akşehir Mufassal Defteri (Metin ve İnceleme)  Ankara: Türk Tarih Kurumu.