NASRETTİN HOCANIN HAYAT HİKAYESİ NASIL OLMALI

            Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biri olan Orhan Veli KANIK, Nasrettin Hoca’nın fıkralarını şiirleştirerek yayınladığı Nasrettin Hoca adlı kitabının önsözüne gelen eleştirileri Nasrettin Hoca ve Yeni Adam yazısıyla cevaplamıştı.

Orhan Veli Bu önsözde hoca üstüne bir kaç söz söylemek gerekiyordu. Söyleyeceklerimi kendim uyduramazdım elbet. Sağa sola başvurdum; bir kaç kitap, bir kaç yazı okudum. Hoca’nın hayatı hakkında fazla bir şey bilinmediğini, üstelik bilinenlerinde pek biri birini tutmadığını gördüm. Bütün bunlardan başka Hoca’nın dilden dile dolaşan hikayelerini o bilgince yazılarda anlatılan Hoca ya mal etmenin imkansız olduğunu anladım. Hikayelerine bağlanamayan hayatın hiç bir değeri olamayacağını düşündüm. Falanca vesikaya göre, falanca yılda, falanca yerde doğmuş; falanca vesikaya göre, falanca yılda, falanca yerde ölmüş demedim de Hikayelerine göre söyle bir adam olması gerekir dedim. Hoca’nın hayatı ile hikayelerini inceleyenlerden bir Fransız folklorcusu da benim gibi düşünmüş; benim yaptığımı yapmış. Tuttum, onun sözlerinden de birkaç cümle aldım. Doğru bir iş olduğunu sanıyordum. Değilmiş meğer şeklinde anlatmış Orhan Veli.

            Eleştirmenler, bir Frenk in fikirlerine takılıp kalacağına İsmail Hami Danışmend’in yazısını okusaydın şeklindeki eleştirileri üzerine Orhan Veli Bir bilim meselesini bir milliyet meselesi haline getirmek için daha haklı sebepler bulmak gerek. Çünkü benim iki tek cümlesini aldığım Fransız folklorcusu Edmond Saussey, İsmail Hami Danışmend in yanında, çok daha yerli, çok daha bize yakın. Kaldı ki İsmail Hami Danışmend’in yazısında ileri sürülen fikirler de Paris te Bibliotheque Nationalede bulunan Fransızca bir Selçukname den alınmış. Danışmend’in yüzyıllardır içimizde yaşayan Nasrettin Hoca’yı Selçuk medeniyetinin Çobanoğulları hanedanına mal eden yazısına baş vurmak milli bir iş oluyor da, onun tıpkı bizim gibi anlayan Fransız folklorcusunun yazısından bahsetmek gayri milli oluyor şeklinde cevaplandırdı eleştirileri..
            Bu yazıdan da anlaşılacağı gibi Orhan Veli ye göre Nasrettin Hoca’nın hayatını anlatırken onun hikâyelerine dayandırılmalıdır. Nasrettin Hoca fıkralarına bağlanamayan bir hayat hikayesinin hiç bir değeri olamayacaktır.

Kaynak:Orhan Veli,(1969), Denize Doğru, Varlık yayınevi,İstanbul.