1892 YILINDA AKŞEHİR HALICILIĞI

            İhtifalci Mehmet Ziya tarafından yazılan “Bursa’dan Konya’ya Seyahat” kitabında Akşehir hakkında pek çok bilgi vermektedir. Bu bilgilerin içerisinde o devirde Akşehir’de dokunan halı ve kilimlerle ilgili olanları ilgi çekicidir.

            Konya’ya 1889 yılında tayin edilen Avlonyalı Ferit Paşa valilik döneminde Konya yöresinde halı ve kilim üreticilerine yeni bir hız ve şevk vererek halıcıları teşvik etmek maksadıyla halı ve kilim sergisi açmaya karar vermişti. İşte yazar ilk olarak Akşehir halılarını o sergide görmüş ve çok beğenmiştir. Yazar İhtifalci Mehmet Ziya o devir Akşehir halıcılığı hakkında şunları yazmaktadır:

            “Konya Şimendiferi’nin inşâsından sonra Akşehir eski revnak (parlak) ve şerefini bulmağa başlamış, peyderpey tesis edilen halı destgâhları (tezgah) ticaret-i mahalleyyeyi  bir dereceye kadar canlandırmıştır. Konya’da küşad  edilen (açılışı yapılan) halı sergisine Akşehir’den dahi nefis halı ve kilimler gönderilmiş idi.

…………..

            Akşehir’e üç kilometre uzaklıkta Bermende karyesinde (köyünde) 490 hane ve 2450 nüfus vardır. Buranın haneleri oldukça muntazamdır. Bu karyede dahi nesc edilen (dokunan)  halı, seccadeler Konya sergisinde teşhir edilmiştir.

            Akşehir civarındaki karyelerde sakin aşâir (aşiretler) ve ekrâd (konar göçerler) dahi gayet latif, nakışlı kilimler, cecimler(örnek: örgü heybeler) nesc (dokur) ve imal ederler. Bunların bazısı heyme-nişin (göçebe, çadırda yaşayan) oldukları halde, dokudukları ba-husus (en çok) kızların nesc ettikleri kilimler hakikaten nazar-rübâdır (göz çekendir). Ez-cümle (özet olarak) Akşehir Kazası’nın şark-ı şimaliyyesinde kain (kuzeydoğusunda bulunan) 18440 nüfus havi (içine alan) Cihanbeyli Karyesi’ndeki efrad-ı aşâyir (aşiret erleri) ve benât-ı ekrad (konar göçer kızları) o kadar latif kilimler dokurlar ki, göçebe-nişin bulundukları göz önüne getirilirse, bu sanat-ı nefisedeki maharetlerine hayran olmamak elden gelmez.

            Konya’da küşad edilen (açılan) sergide inzar-ı nefais-perverane ( değerli bakışları uyarmak için) arz olunan mensucat-ı nefis meyânında (nefis dokumalar arasında) bu Cihanbeyli Karyesi’nin bir mevki-i şeref eylemişler idi.”

İhtifalci Mehmet Ziya’nın da kitabında bahsettiği Konya halı sergisinin önemli ve ilginç olanı, girişte, ana kapının sağ tarafında Akşehir halı tezgâhlarında dokunan ve üzerinde KONYA adlı bir başlık taşıyan halı gazete yer alıyordu.

Sergiyi ziyaret edenlerin büyük ilgisini çeken ve sergide dereceye de layık görülüp ödüllendirilen halı gazete Bu gün Konya Etnografya Müzesi Halı Bölümü’nde sergilenmektir.