BİR İSYANCI OLAN AKŞEHİR KAYMAKAMI: ÇAPANOĞLU EDİP BEY

            Akşehir Kaymakamlığı yapan Çapanoğlu Edip Bey,  Kurtuluş Savaşı başlangıcından Yozgat ve çevresinde çıkan Çapanoğlu ayaklanmasının elebaşlarından biridir.

Çapanoğlu Edip Bey; Vezir Mehmet Celalettin Paşa’nın torunudur.  Babası Hacı Osman Nuri Bey’dir. Kardeşleri Celal, Salih ve Halit Bey’dir. Çapanoğlu Edip, o zamanları ismi Bozok olan Yozgatlıdır. Kardeşleri ile birlikte iyi bir eğitim almıştır.

Çapanoğlu Edip Bey, sırası ile Arapkir, İskilip, Sungurlu,  Akdağmadeni,  Keskin ve Osmancık’ta kaymakamlık yaptı. 1892 yılında Akşehir Kaymakamlığı’na getirildi.  Dört yıl boyunca Akşehir Kaymakamlığı yaptı ve 1896 yılında Akşehir’den ayrılarak Zile Kaymakamı oldu. Daha sonra Kayseri, Dersim, Çorum, Yozgat, Nâblus, İçel ve tekrar Yozgat’ta Mutasarrıflık yapmıştır.

Kardeşi Celal beyle birlikte Yozgat’ta İttihat ve Terakki Partisi’nin kurucusudur. Çapanoğlu Edip Bey, Osmanlı Meclis-i Mebusanında bir dönem Bozok mebusu olarak bulundu.  Çapanoğulları, özellikle Çapanoğlu Celal Bey’lerin İttihat ve Terakki Partisi’nin kötü muamelelerine maruz kalmaları nedeniyle Anadolu’nun kurtuluşu için başlatılan Milli Kurtuluş hareketini bir İttihat ve Terakki hareketi olarak değerlendirdiler. Bunun üzerine Kurtuluş Savaşı sırasında Hürriyet ve İtilaf Fırkası reisliğini Çapanoğlu Edip ve Celal üstlendi. Kurtuluş hareketini padişaha karşı bir ayaklanma olarak gördükleri için 15 Mayıs 1920 tarihinde ayaklandılar. Çapanoğlu isyanı olarak tarihe geçen bu ayaklanma düzenli ordu olmadığı için uzun süre bastırılamadı.  Ayaklanmayı Ankara hükümeti, Çerkez Ethem sayesinde bastırabildi. Ayaklanmanın etkileri 30 Aralık 1920’ye kadar sürdü. Arapseyfi köyündeki çatışmada Çapanoğlu Edip Bey yaralandı. Daha sonra çıkan bir kanunla, isyana adı karışan ve hatalarını anlayan Çapanoğulları, Mustafa Kemal Paşa ve Meclis tarafından affedildiler. Hepsi devletin birer memuru olarak emekli olmuşlardır. Çapanoğlu Edip Bey, Çapanoğlu ayaklanmasından sonra Kayseri’ye sürülmüştür.

Edip Bey iyi yetişmiş şair ruhlu bir insandı. Edip Bey divanı isminde bir şiir kitabı vardır. Aruz vezni ile şiirler yazan Edip Bey, şairliğinden çok siyasi kişiliği ile tanınmıştır. Şiirlerini Mecmua-yi Eş’ar adıyla bastırmış, bir de yazma mecmua tertip etmiştir.